Metrum

Metrum w zapisie nutowym umieszcza się zawsze na początku utworu, oraz w miejscach gdzie ulega zmianie. Metrum oznaczane jest jako dwie cyfry umieszczone jedna nad drugą. Każda z cyfr zajmuje wielkość dwóch pól na pięciolinii. Na początku utworu metrum jest trzecim elementem zapisywanym na pięciolinii, po kluczu muzycznym i znakach przykluczowych.

Górna cyfra określa ilość jednostek metrycznych, a dolna wartość jednostki metrycznej. W sposób popularny moglibyśmy powiedzieć, że dolna cyfra określa wartość rytmiczną (czas jej trwania), np. ósemkę, ćwierćnutę, która jest podstawową jednostką w takcie. Górna cyfra określa ilość tych wartości, czyli inaczej mówiąc "do ilu będziemy liczyć w takcie". O metrum ²₈ moglibyśmy powiedzieć, że czas trwania taktu wynosi tyle, co czas trwania dwóch ósemek.

Po co jest to metrum?

Metrum odzwierciedla sposób akcentowania w utworze. Podstawową zasadą jest akcentowanie pierwszej jednostki metrycznej, pozostałe są słabsze. Podczas słuchania utworu z łatwością usłyszysz pulsowanie utworu, muzyka taneczna potrafi nawet porwać Cię do tańca, a przynajmniej do "poruszania palcem w bucie". Jeśli tak się nie dzieje, to jak najszybciej zmień zainteresowania. Należy tutaj bardzo mocno podkreślić, że czym innym jest rytm muzyczny, a czym innym metrum (puls). W utworze występuje bardzo dużo różnych rytmów, każdy z instrumentów grających w zespole realizuje własną partię, jednak słuchając utwór, każdy z łatwością wyczuwa jego puls.

Puls w utworze jest tak ważny, że przyjęło się dla jego odliczania stosować cyfry. Dla drobniejszych, mniej istotnych, wartości stosuje się samogłoski. Rozważmy to na przykładzie. W metrum ³₄, w takcie będą się znajdować 3 jednostki metryczne, każda o wartości ćwierćnuty. Każda z wartości metrycznych może być realizowana przez dowolną ilość nut, zapisanych w dowolnym rytmie. W celu poprawnego odczytania zapisanego rytmu, odliczanie głównych wartości metrycznych jest często niewystarczające. Najprostsze odliczanie będzie polegało na wyliczeniu podstawowych jednostek metrycznych: 1, 2, 3. Jeśli będziemy chcieli ułatwić sobie wyliczanie ósemek, musimy każdą z tych jednostek podzielić na pół, czyli odliczać ósemki. Realizujemy to za pomocą pomocniczej samogłoski "i": 1 i 2 i 3 i. O tym wszyscy wiedzą! Ale jak poprawnie wyliczyć szesnastki, triole, kwintole, rytmy polirytmiczne? Z tymi zagadnieniami będzie miał problemy, nawet nie jeden nauczyciel! To już zagadnienia na osobny artykuł.

Metrum proste

Metrum proste to takie metrum w którym występują tylko dwa rodzaje akcentowania jednostki metrycznej: akcentowana i nieakcentowana. Do tego typu metrum zaliczamy ²₄, ³₄, ²₈, ³₈, itd. W metrum prostym pierwsza jednostka metryczna jest akcentowana, pozostałe są nieakcentowane. W metrum prostym komponuje się m.in. walce, oberki, polonezy, polki.

Metrum złożone

Metrum złożone składa się z dowolnej kombinacji metrum prostych. Występują w nim trzy rodzaje akcentowania jednostki metrycznej: akcentowana mocna, akcentowana słaba, nie akcentowana. W metrum złożonym pierwsza jednostka metryczna jest akcentowana mocno, każda kolejna pierwsza jednostka składowa jest akcentowana słabo, pozostałe nie są akcentowane. Popularnym przykładem takiego metrum może być ⁴₄, ²₄ + ²₄.